Panik pozuntu nədir və simptomları hansılardır?

Panik pozuntu intensiv, təkrarlanan və gözlənilməz panik ataklarla xarakterizə olunan bir təşviş pozuntusu növüdür. Çox zaman yeniyetməlikdə və ya erkən yetkinlik dövründə ortaya çıxa bilir. Tədqiqatlar panik pozuntunun qadınlarda kişilərə nisbətən iki dəfə çox rast gəlindiyini vurğulayır. Qorxu və narahatlıq qorxulu və ya stresli hadisələrə ümumi reaksiyalardır və aşağıdakı simptomlar özünü daha çox göstərir:

• Ürək döyüntüsündə artım
• Tərləmə
• Titrəmə
• Nəfəs darlığı
• Boğulurmuş hissi
• Bulantı və ya qarın ağrısı
• Baş gicəllənmə
• “Dəli olmaq” və ya ölmək qorxusu
• Uyuşma
• Depersonalizasiya və derealizasiya
• Sinə ağrısı
• Nəzarəti itirmə qorxusu və s.

Bu simptomlar çox zaman situasiyaya uyğun gəlmir, yəni ortada bir səbəb olmazkən də yaranır və təkrar-təkrar ortaya çıxır.
Panik pozuntusunun dəqiq səbəbləri aydın şəkildə başa düşülməmişdir, lakin mütəxəssislər psixoloji, davranış və ətraf mühit amillərinin birləşməsinin rol oynadığına inanırlar.
Panik pozuntusu olan insanlar tez-tez və gözlənilməz panik ataklara məruz qalırlar. Bu hücumlar heç bir açıq təhlükə və ya tətikləyici olmadığı halda qəfil qorxu və ya narahatlıq dalğası və ya nəzarəti itirmək hissi ilə xarakterizə olunur. Panik atak keçirən hər kəsdə panik pozuntusu inkişaf etmir.
Panik pozuntusu olan bir çox insan başqa bir hücumun olma ehtimalından narahatdır və başqa bir hücumun qarşısını almaq üçün həyatlarını əhəmiyyətli dərəcədə dəyişə bilərlər.
Panik ataklar adətən 5 ilə 20 dəqiqə davam edir. Ancaq bəzi insanlar bunun bir saata qədər davam etdiyini bildirirlər. Simptomlar adətən başladıqdan 10 dəqiqə ərzində zirvəyə çatır və qısa müddət ərzində yoxa çıxır.
Bəzi tədqiqatçılar panik atakların bədənimizin tipik sağ qalma instinktlərinin çox tez-tez, çox güclü və ya hər ikisinin birləşməsinin aktiv olduğu “yanlış həyəcan siqnalları” kimi olduğunu düşünür.
Adətən, insanlar belə simptomlarla qarşılaşdıqda ürək tutma keçirdiyini düşünərək bir başa həkimə müraciət edir və hər hansı orqanik səbəbin olmadığı müəyyən olunduqdan sonra psixoloqa yönləndirilirlər.
Psixoterapiya, dərmanlar və ya hər ikisinin birləşməsi panik pozuntusunun müalicəsində çox təsirlidir. Nə qədər müalicəyə ehtiyacınız olacağı vəziyyətin şiddətindən və müalicəyə nə qədər yaxşı cavab verdiyinizdən asılıdır.

Hazırladı: Klinik Psixoloq Fidan Cəbrayılova